Osiedle Giszowiec

Plac Pod Lipami w Katowicach stanowi dzisiaj centrum Giszowca, czyli pierwotnie osiedla robotniczego, sięgającego swoimi początkami aż do 1906 roku, kiedy to wydano zgodę na jego budowę. Projekt osiedla wykonany został przez znakomitych niemieckich architektów - Emila i Georga Zillmannów. Osiedle-ogród, bo właśnie tak się je nazywa ze względu na często występującą tu zieleń, wzorowane jest na zabudowie śląskiej wsi. 

Na początku XX wieku ulokowano tu liczne budynki dookoła przestronnego placu Pod Lipami, niejakiego serca osiedla. W ich skład wchodziły mieszkania robotnicze, domy noclegowe, kantyna, gabinet lekarski, mieszkania urzędnicze i nauczycielskie, zespół domów towarowych, gospoda, nadleśnictwo, remiza strażacka, fabryka lodu, szkoły powszechne, kompostownia, budynek Urzędu, zakład kąpielowy, pralnia, suszarnia, piece piekarnicze, wieża ciśnień, stacje transformatorowe oraz budynek dyrektora kopalni. W 1914 roku Giszowiec zyskał także kolej wąskotorową 'Balkan Ekspres', która była darmowym transportem dla mieszkańców.

Chociaż dzisiaj nowoczesne bloki przyćmiły w znacznym stopniu wyjątkową architekturę tego zabytkowego osiedla to znalazło się ono pod opieką konserwatorską w 1978 roku i obecnie można jeszcze zobaczyć na własne oczy wiele wyjątkowych budynków.

• Karczma Śląska

Dzisiaj jest to filia nr 2 Miejskiego Domu Kultury 'Szopienice-Giszowiec', która zachowała pierwotne założenie tego miejsca - stworzenie możliwości do wypoczynku i zaczerpnięcia rozrywki przez mieszkańców. Znajduje się tutaj sala koncertowa, balowa, konferencyjna, komputerowa, a także restauracja 'Dworek pod Lipami'. Prowadzone są w tym miejscu także liczne kółka zainteresowań. Sam budynek jest niezwykle atrakcyjny pod względem architektonicznym i posiada równie efektowne wnętrze.

• Izba Śląska

Dawniej znajdowały się tutaj różne pomieszczenia gospodarcze, takie jak chlewy, kurniki, pralnie z maglem, oraz stajnia. Prowadzone były spotkania Klubu Seniora, wnętrze ucharakteryzowano na typową śląską izbę, a Ewald Gawlik utworzył tam swoją pracownię. Dzisiaj zwiedzić można w tym budynku wystawę prac tego artysty malarza, lub też skorzystać z sali konferencyjnej.

• Restauracja pod Kasztanami

Znajdująca się na ulicy Radosnej 35 elegancka restauracja dawniej była kantyną robotniczą, a później barem piwnym 'Gwarek'. Dookoła dzisiejszej restauracji znajduje się pole do minigolfa z osiemnastoma dołkami, a smakowita kuchnia przyciąga wielu gości.

• Willa dyrektora

Okalany zielenią zabytkowy, wyniosły, wyremontowany budynek jest wzorowany na stylu barokowym. Obok niego znajduje się obecnie nowoczesna siedziba banku.

• Domy towarowe

Miejsce lokalizacji wszelkich sklepów oraz przedsiębiorstw usługowych, takich jak fryzjer, który kiedyś należał do Ludwika Lubowieckiego, czy też piekarnia 'Michalski'.

Spacerując pośród ulic osiedla Giszowiec poczuć można typowo śląski klimat. Znajdują się tutaj również dwa kościoły, wieża ciśnień, przedszkole, które kiedyś pełniło funkcję nadleśnictwa, oraz wiele innych atrakcji. Serdecznie zapraszamy z całą rodziną!

Obiekt ten jest częścią Szlaku Zabytków Techniki.

(źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, zabytkitechniki.pl)