Muzeum Nadwiślańskie

'Obce rzeczy wiedzieć dobrze jest - swoje, obowiązek'. I chciałoby się powiedzieć, że wokół tej maksymy Zygmunta Glogera, autora Encyklopedii Staropolskiej, obraca się całe Muzeum Nadwiślańskie. Miejsce to ma być swoistego rodzaju kapsułą, w której zamyka się cały dorobek kultury i sztuki Kazimierza Dolnego i jego okolic.  

Rozpoznać, chronić i przekazywać dalej

To w skrócie misja muzeum, które swoją działalnością stara się przekonać, że różnorodność może być inspiracją do twórczego postrzegania rzeczywistości, odkrywania własnego 'ja' oraz znalezienia swojego przyjaznego miejsca w świecie. Instytucja posiada sześć oddziałów, w tym cztery zlokalizowane w Kazimierzu Dolnym - Dom Kuncewiczów, Kamienica Celejowska, Oddział Przyrodniczy i Muzeum Sztuki Złotniczej. Dwa pozostałe zlokalizowane są w Janowcu i Żmijowiskach. 

Wszystko srebro, co się świeci

W oddziale Sztuki Złotniczej znajdziemy eksponaty... ze srebra. Dużą część wystawy stanowią naczynia związane z ceremoniałem kościelnym, m.in. kielichy, najważniejsze z naczyń liturgicznych w religii chrześcijańskiej. Najstarszy eksponat pochodzi z końca XV w. Znajdziemy tam także kolekcję kultowych sreber żydowskich związanych z kultem synagogalnym i domowym. Najciekawszym z nich jest zbiór srebrnych akcesoriów, będących przyozdobieniem Tory. Poza tym będziemy mieli okazję zobaczyć srebra stołowe, przede wszystkim te wyrabiane w polskich ośrodkach złotniczych z przełomu XVIII i XIX wieku. Zaobserwujemy także zmiany, jakie zaszły w wyglądzie biżuterii współczesnej w okresie powojennym oraz dalszy rozwój tej dziedziny w czasie. 

Dom, w którym powstawały historie

Dom Kuncewiczów nie był stałą rezydencją małżeństwa - Marii i Jerzego. Wybudowany przed drugą wojną światową, stanowił dla nich jedynie letnią rezydencję, w której bywali wyjeżdżając z Warszawy. Jednak to tutaj powstawały najsłynniejsze dzieła polskiej pisarki. Skomponowany z trzech części budynek o nieregularnych kształtach można od 2006 roku zwiedzać jako część stałej wystawy Muzeum Nadwiślańskiego. Dom co prawda odnowiono, ale dzięki dużej ilości eksponatów wciąż można poczuć w nim ducha ubiegłego wieku. 

Palcem po mapie Kazimierza

Kamienica Celejowska jest w całości poświęcona miastu oraz rozwijającej się w nim kulturze. Na parterze obejrzymy makietę z projektu arch. Tadeusza Michalaka, prezentującą rozwój urbanistyczny i architektoniczny Kazimierza od średniowiecza aż do 1914 roku. Jej uzupełnieniem są projekcje dawnych fotografii miasta od 1875 roku. Na piętrze znajdziemy sześć sal, a w nich kolejno: dzieła malarskie powstałe w czasie kształtowania się kolonii artystycznej w Kazimierzu, obrazy przypadające na lata jej pełnej działalności, a także malowidła z lat międzywojnia, pokój prawie w całości poświęcony Władysławowi Skoczylasowi (najwybitniejszemu polskiemu grafikowi), malarstwo od lat powojennych do lat 70. oraz najnowsze dzieła prezentujące Kazimierz w rozmaitych ujęciach, wykonane między innymi przez artystów zrzeszonych w Kazimierskiej Konfraterni Sztuki. 

Miasto w centrum zieleni

Muzeum przyrodnicze mieści się w zabytkowym spichlerzu z XVI wieku. Znajdziemy tam cztery bardzo interesujące ekspozycje stałe. Pierwsza przygotuje i zachęci do ruszenia na wycieczkę do Kazimierskiego Parku Krajobrazowego, który jest pierwszym i największym w województwie lubelskim. Druga wystawa ukaże piękno przełomowej doliny środkowej Wisły oraz zapozna z bogatym światem tamtejszego ptactwa, ale także licznych bezkręgowców, ryb, płazów i gadów. Trzecia ekspozycja zabierze nas aż do okresu kredowego, gdy tereny te były jeszcze zalane przez morze. Próba rekonstrukcji istniejącego wtedy życia przedstawia około 200 skamieniałości pochodzących z okolicznych kamieniołomów, a także wymarłe już zwierzęta morskie. Ciekawostką będą tutaj skamieniałe zęby rekina oraz globus przedstawiający układ tamtejszego świata. Ostatnia wystawa prezentuje wąwozy lessowe i tłumaczy, dlaczego to akurat w rejonie Kazimierza powstała ich najbardziej zagęszczona sieć na kontynencie europejskim.

Miasto za miastem

Historia Kazimierza nie kończy się jednak w jego obecnych granicach. Do zwiedzenia mamy ruiny janowieckiego magnackiego zamku z początku XVI wieku. Przejdziemy się tam po krużgankach i dziedzińcu wielkim, w Domu Północy obejrzymy eksponaty poświęcone długoletniej historii bastejowej budowli, a w jego piwnicach znajdziemy znakomitą kolekcję fajansu holenderskiego ze zbiorów Jędrzeja Jaworskiego. Dodatkową atrakcją może być rozciągający się niedaleko urokliwy park z dworem szlacheckim z XVIII wieku oraz zespołem dawnych, drewnianych budynków. Za to na terenie Grodzisko Żmijowiska zwiedzimy gród obronny i osady zamieszkiwane przez Słowian w czasach wczesnego średniowiecza. 

Nie tylko zwiedzanie...

Dla dzieci, które zainteresują się tematyką Kazimierza Dolnego i jego historii, Muzeum Nadwiślańskie proponuje liczne warsztaty, które odbywają się w poszczególnych oddziałach. Tutaj jednak namawiamy do sprawdzania informacji u źródła, jako że niektóre zajęcia prowadzone są tylko w określonych miesiącach. W bogatej i zróżnicowanej ofercie znajdziemy m.in. następujące kursy:

• Fabryka Gliny; Gmach Główny Muzeum - zajęcia, na których dzieci będą miały możliwość własnoręcznego ulepienia naczynia; 
• Rytyrytm; Gmach Główny Muzeum - warsztaty graficzne dla dzieci i dorosłych, w trakcie uczestnicy z pomocą prowadzącego stworzą prace w technice linorytu.
• Osnuj swoją wyobraźnię; Gmach Główny Muzeum - praktyczno-teoretyczne warsztaty z tkactwa ozdobnego.